Wiele osób sądzi, że dostępna jest tylko jedna piramida żywienia dla całego społeczeństwa. Nic jednak bardziej mylnego. Piramida żywienia występuje w trzech różnych wersjach i warto na nią patrzeć pod względem swojego wieku. Jak w takim razie przedstawiają się zalecenia żywieniowe dla dzieci, dorosłych i seniorów?
Czym jest piramida żywienia?
Zacznijmy od podstaw, a więc od określenia, czym jest piramida żywienia. To najprościej mówiąc ilustracja przedstawiająca sposób odżywiania zalecany przez ekspertów. Na jednym obrazku zawarto główne zasady komponowania codziennego menu. W naszym kraju piramida zdrowego żywienia została udostępniona przez Instytut Żywności i Żywienia w Warszawie. Jednak warto zauważyć, że polska wersja może różnić się od tych, które udostępniono w innych krajach. Przykładem jest tutaj piramida harwardzka. Poza tym nawet w naszym kraju piramida żywieniowa została udostępniona w trzech wersjach dla różnych grup wiekowych. Podstawowa ilustracja pokazuje zalecenia żywieniowe dla dorosłych. Jednak do dyspozycji jest też piramida żywieniowa dla dzieci i młodzieży, czy piramida żywieniowa dla seniorów. Taki podział wynika ze specyficznych potrzeb poszczególnych grup wiekowych.
Jak wygląda piramida żywieniowa dla dorosłych?
W Polsce to piramida zywnosci przedstawiona przez Instytut Żywności i Żywienia w Warszawie (IŻŻ) jest wyznacznikiem zdrowego stylu odżywiania. Jest to przodująca instytucja w naszym kraju, więc jej ilustracja jest wiarygodna i można na niej komponować swój jadłospis. Ostatnia wersja piramidy żywności została opublikowana w 2016 roku. U jej podstaw znajduje się aktywność generująca ruch. Nie ma tutaj jednak znaczenia, czy będzie to chodzenie po schodach, spacery, jazda na rowerze, czy bieganie. Każdy może postawić na taką aktywność, która sprawi mu przyjemność. Ważne, by ją wprowadzić do codzienności i poświęcać około 30-45 minut. Kolejne szczeble piramida żywienia plakat przedstawia artykuły spożywcze, które warto wprowadzić do menu. U podstawy znajdują się te, które powinniśmy jeść najczęściej i najwięcej. Im wyżej wchodzimy po szczeblach, tym ukazują nam się produkty, które powinniśmy jeść rzadziej lub całkowicie wyeliminować je z diety. Ogólnie piramida zdrowego żywienia i aktywności fizycznej rekomenduje, by podstawą diety były głównie warzywa i owoce (z większym naciskiem na warzywa). Na wyższym szczeblu umieszczono produkty zbożowe i zaleca się, by dorosłe osoby skupiały się na produktach pełnoziarnistych. Dalej jest nabiał i rekomendowane jest spożycie około dwóch szklanek mleka lub zastąpienie ich innymi produktami mlecznymi. Dwa najwyższe szczeble to produkty, które piramida zdrowego odżywiania przedstawia jako nadużywane. Znajduje się tutaj mięso i tłuszcze. Zamiast sięgać po tłuste gatunki mięs, lepiej wprowadzić zdrowsze zamienniki. Chude mięso, ryby i jaja będą dobrym wyborem. Z kolei tłuszcze zwierzęce najlepiej zamienić na roślinne. Są też pewne produkty, których piramida żywienia 2024 całkowicie nie pokazuje. Jest to cukier, słodycze i sól. Eksperci sugerują też, by odstawić na bok alkohol, ponieważ nie wnosi nic dobrego do codziennej diety.
Warto od razu zauważyć, że ta piramida żywienia rysunek przedstawia zalecenia dla zdrowych osób. Jeśli występują schorzenia przewlekłe, nietolerancje pokarmowe lub inne problemy zdrowotne, to konieczne może być indywidualne opracowanie diety. W tym zadaniu pomoże dietetyk, więc nam zostanie tylko robienie zakupów i gotowanie. Szukając wygodniejszych rozwiązań, można przejść na catering dietetyczny. Gwarantuje dostęp do zdrowych i zbilansowanych posiłków na cały dzień. Dostarczane są pod wskazany adres i pakowane w szczelne pojemniki, więc można zabrać je ze sobą do pracy lub na uczelnię. Dużym plusem jest również to, że dieta pudełkowa oferowana jest w wielu rodzajach. Dzięki temu każdy jest w stanie wybrać taką, która będzie zgodna z aktualnym stanem zdrowia i potrzebami organizmu.
Jakie założenia ma piramida żywieniowa dla seniorów?
Seniorów obejmuje piramida zdrowia, która została opublikowana w 2018 roku. Jej zasady są bardzo podobne do tych, jakie ma ogólna piramida żywnościowa. Dodano jednak pewne kwestie, które są szczególnie ważne dla seniorów. Zmiany dotyczą głównie spożywania większej ilości płynów. Zaleca się, by seniorzy pili częściej, ale w mniejszych ilościach. Najlepiej jeśli dziennie przyjmą około dwóch litrów płynów. Może to być woda mineralna, napoje mleczne lub soki. Nawet herbatki ziołowe będą wskazane. Za to seniorzy powinni zrezygnować ze spożywania alkoholu i napojów słodzonych. Poza tym nowa piramida żywienia dla osób starszych uwzględnia suplementację witaminą D. Czasami może być konieczne przyjmowanie innych środków, ale szczegóły należy omówić z lekarzem.
A jak wygląda piramida zdrowia dla dzieci?
Organizm dzieci rozwija się, więc wymaga zastosowania innej diety niż dla osób dorosłych i seniorów. Dlatego nie powinno nikogo dziwić, że jest odrębna piramida zdrowia dla dzieci. Jej ostatnia wersja pochodzi z 2019 roku i zgodnie z nią dzieci powinny jeść pięć posiłków dziennie. Wskazane jest częstsze picie wody i mycie zębów po każdym posiłku. Podstawą diety dzieci i młodzieży powinny być warzywa i owoce. Jednak rodzice nie powinni rezygnować też z innych produktów. Dobrze skomponowana dieta będzie opierać się też na pełnoziarnistych produktach zbożowych i produktach mlecznych. Za to piramida żywienia plakat odradza dawanie dzieciom słodyczy, słodkich napoi, fast foodów i słonych przekąsek. Do minimum należy ograniczyć też sól.